Hier en nu

Topspelers stralen in de wedstrijd zelfbewustzijn uit. Het is net of ze willen zeggen: hier ben of loop ik en nu wil ik de bal hebben. En de bal wordt dan ook vaak bij ze in geleverd.
In het hier en nu zijn ruimte en tijd gekrompen tot deze plek en dit moment. De speler die in balbezit is of net de bal aanneemt is bezig met ingewikkelde motorische handelingen die de volle aandacht van zijn zintuigen en zijn bewegingen. In de hier- en- nu-actie is dan nauwelijks plaats voor het verstand. Het brein komt in tijdnood en wordt overbelast. Acties komen dan voornamelijk tot stand op basis van technische bagage en andere informatie die al in zijn lijf ligt opgeslagen.

Als het handelen een eenvoudiger motorische actie is en als er meer tijd is dan worden acties en beslissingen meer door het verstand geleid
Als er weinig tijd en ruimte is, wordt de richting van zijn acties vooral bepaald door zijn creativiteit, gevoel en vroegere ervaringen..
Want vóór dit moment ligt wat voorbij is, dus wat wás. Dat kan zijn wat er zojuist in de wedstrijd is gebeurd maar het kunnen ook ervaringen uit een verder verleden zijn. Denk bijvoorbeeld maar aan trainingservaringen en tactische besprekingen met de trainer. Al die door continu oefenen neergeslagen leerervaringen bepalen dus mede de mogelijke keuzes in het nu.
Maar in het hier en nu is niet alleen het verleden aanwezig. Er wordt ook al gepreludeerd op de toekomst. Er wordt vooruit gekeken. Wat kan er straks gebeuren? Wat kan, wijst de speler dus de weg naar een kans.
Het mooie is dat een kans niet alleen voorvoeld kan worden door een individuele speler maar ook door duo’s. Beide spelers moeten dan op het juiste moment die kans zien.
Het eerder genoemde moment van de lange bal van de Boer naar Bergkamp die naar de ruimte op rechts snelde, was zo’n moment. Spelers moeten elkaar dus goed verstaan. Bergkamp en Jonk voelden elkaar ook blindelings aan. Onlangs zagen we een soortgelijke actie waarvan je zit te stuiteren in een wedstrijd van Barcelona tegen Mallorca. Frenkie de Jong slalomt door de verdediging van Mallorca en geeft Suarez de kans om met een ongelofelijke hakbal te scoren. (www.youtube.com/watch?v=j3FndIlWByk )
Spelers moeten in het nu als het ware voelen waar ruimte gaat ontstaan, waar medespelers straks aanspeelbaar zijn en waar de tegenstander straks kwetsbaar is. Het is duidelijk dat anticiperen op de toekomst bouwt op een superieur waarnemingsvermogen. Dat stelt een speler in staat om terwijl hij in actie is toch een groot deel van het speelveld te overzien. Daardoor kan hij op het juiste moment een kans pakken.
De krimp van ruimte en tijd heeft op de topsporter minder effect dan op gewone stervelingen. Kijk bijvoorbeeld ook naar het ontspannen gezicht van Federer als hij de ballen slaat. Hij staat duidelijk boven wat hij aan het doen is. Vrij in zijn hoofd dus vrij in zijn slag. Hij weet wat er gebeurd is, wat er gebeurt en wat er gebeuren moet. Daardoor heeft hij een voorsprong op zijn tegenstander.
Amateurs lopen vaak achter de feiten aan omdat ze niet zo goed kunnen anticiperen. Daardoor worden ze vaak verrast door de gebeurtenissen. Toppers zijn meester in het benutten van het moment. Dat komt omdat ze zijn heel goed bij de tijd zijn.